Pameijer
Nieuwe wetgeving zorgt voor grote veranderingen in de zorg. Vooral voor cliënten die langdurige zorg nodig hebben, verandert er veel. Zorgaanbieder Pameijer herkent goede aspecten in het regeringsbeleid: het ontwikkelen van de talenten van cliënten geeft hen meer zelfstandigheid.
“Autonomie voor onze cliënten is in de kern de visie van Pameijer.”
Directeur Jan Alblas is stellig. Zijn organisatie – een zorgaanbieder met ondersteuningsprogramma’s voor mensen met een verstandelijke beperking, mensen met chronische psychiatrische aandoeningen en jongeren met een licht verstandelijke beperking – wil dat cliënten zo min mogelijk afhankelijk zijn van professionals. “Als cliënten bij ons binnenkomen, hebben ze die zorg natuurlijk wel nodig, maar door ze een gericht programma aan te bieden, bevorderen en stimuleren we zelfredzaamheid. Onze begeleiding is erop gericht cliënten meer sociaal vaardig te maken en te helpen bij het leren omgaan met hun handicap.”
In zekere zin heeft het kabinetsbeleid, dat vanaf 2015 tot grote veranderingen leidt in de zorgsector, uiteindelijk hetzelfde doel. “De Wet maatschappelijke ondersteuning, die bij het aanbieden van langdurige zorg de AWBZ vervangt, doet een appèl op de burgers. In de toekomst zullen cliënten zelfstandiger moeten zijn.” Alblas weet dat die autonomie niet eenvoudig te realiseren is. Het betreft een kwetsbare groep cliënten. “Ieder mens heeft talenten en het is de taak van de zorgprofessionals om die talenten te herkennen. Als je de mogelijkheden van cliënten kunt ontwikkelen, dan krijgen mensen weer het gevoel ertoe te doen en kunnen ze groeien naar een sociaal gewaardeerde rol. Pameijer zet innovatie, in de breedste zin van het woord, in om de cliënten te ondersteunen en te coachen bij het zo zelfstandig mogelijk worden.”
Innovatie ontwikkelt talent
Voor Alblas heeft innovatie niet alleen een technologische component. Het ontwikkelen van de talenten van cliënten en medewerkers is minstens zo belangrijk. “Cliënten kunnen meer dan we denken. Meer ook dan ze zelf vaak denken. Innovaties kunnen helpen bij het ontplooien van talent. Dat geldt ook voor onze medewerkers die door innovatie autonomer kunnen werken.” Om talenten te kunnen ontplooien, rolt Pameijer een zorgplatform uit. Heel opvallend is daarbij, dat bij de verschillende onderdelen van het platform steeds nadrukkelijk vanuit het belang van de cliënt wordt gedacht. Dat leidt tot heel praktische oplossingen.
Een van de instrumenten om autonomie en talent te bevorderen, is de smartphone. Alblas: “We gebruiken allemaal een dergelijk apparaat. Het verrijkt ons leven en geeft autonomie. Ik kan boeken kopen en lezen op mijn toestel, ov-tijden vinden en als ik iets wil weten, zoek ik direct met Google. En ik sta ook nog eens in contact met wie ik maar wil. Het is dus logisch dat een smartphone voor mij meerwaarde heeft. Dus waarom zouden we dat niet ook onze cliënten gunnen?” Bij Alblas en zijn team ontstond zo het idee dat de cliënten zelfstandiger en meer autonoom kunnen leven als Pameijer hen een smartphone zou geven met specifiek voor hen ontwikkelde apps.
Alblas moest aanvankelijk wel bezwaren binnen de organisatie pareren. “Men vreesde dat cliënten te veel prikkels zouden krijgen, op de ‘verkeerde websites’ terecht zouden komen en dat toestellen gestolen of verloren zouden worden. Kortom: er bestond weerstand.” Toch werd een pilot gestart en de praktijk logenstrafte de bedenkingen. Er ging slechts een enkele iPhone verloren. De cliënten krijgen de smartphone in bruikleen en zijn er heel zuinig mee. “De toestellen worden gekoesterd. Zoiets hebben ze nog nooit gehad!”
Apps die cliënten autonomer maken
De eerste app die cliënten autonomer moet maken, is GoOV. “Onze cliënten verplaatsen zich heel vaak met busjes en taxi’s. Dat heeft nadelen. Je moet steeds een centrale bellen, de taxi komt niet op tijd en mensen zitten bij elkaar in een busje, wat stigmatiserend werkt.” De vervoers-app GoOV begeleidt cliënten tijdens hun reis met het openbaar vervoer. “Ze willen ergens heen en de app vertelt tijdens de reis precies en realtime wat ze moeten doen. We halen een successcore van honderd procent bij de mensen die het gebruiken.” Er kan, zo legt Alblas uit, niets fout gaan dankzij de track & trace-functie: wie in een verkeerde bus stapt, krijgt direct een melding en uitleg hoe de reis te vervolgen. Het resultaat is niet alleen dat de taxikosten sterk dalen, maar vooral dat mensen zelfstandiger zijn.
Het zijn vaak relatief eenvoudige zaken die de autonomie van een cliënt kunnen vergroten: “Denk aan kledingadvies. De zon schijnt, maar het is begin maart. De app maakt een koppeling met een weer-app en meldt dat het te koud is om zonder jas uit te gaan, of dat het ’s middags kan gaan regenen.”
Hulp bij opbouwen sociaal leven
Een andere functie richt zich op het opbouwen van een leven in de buurt. “Stel je voor dat iemand het eng vindt een winkel binnen te gaan. Die kan via de app een maatje vinden, die meegaat.” In dat verband is er ook een boodschappen-app. “Winkelen is voor sommige cliënten een belastende activiteit”, weet Alblas. “Het is een complex proces. Ze moeten zich afvragen wat ze gaan eten, of ze alleen eten of bezoek krijgen en dan bepalen wat te kopen. De app neemt een groot aantal hindernissen weg, bijvoorbeeld door te communiceren met pictogrammen van producten. Wie op het icoontje met een bloemkool drukt, komt te weten waar die in de supermarkt gevonden kan worden.” Ook kunnen eetwensen vertaald worden naar recepten en een lijst van ingrediënten, zodat de cliënt weet wat te kopen. Als je dit combineert met het automatisch inladen van aanbiedingen bij de supermarkt en controleren of het banksaldo hoog genoeg is, dan krijgen cliënten tijdens het gehele proces ondersteuning.
Voortgang wordt nauwlettend gemonitord
Twee laatste functies maken de app compleet. Ten eerste kunnen cliënten via de smartphone ook hun dossier inzien. Ze zijn samen met de professionals bezig met hun eigen dossier. Ook is er een monitoringfunctie. “Voor de gemeente is het van belang dat de tevredenheid onder cliënten gemeten wordt, dat doen wij dus. We monitoren daarnaast ook de voortgang richting doelen. Dus als het doel is: zelfstandig winkelen, dan kan dat getoetst worden. Ten slotte houden we de stemming in de gaten. Dat doen we niet met sensoren, maar we stellen vragen, cliënten vullen hun dagboek in. Wie aangeeft drie nachten niet goed geslapen te hebben, krijgt extra aandacht van hulpverleners. Dit werkt preventief, we voorkomen dat er een crisis optreedt.”
Jan Alblas maakt duidelijk dat technologie voor hem in elk opzicht ondergeschikt is aan functionaliteit. Het gaat hem en zijn team om de zelfstandigheid van de cliënt. Waar nodig en gewenst, helpt technologie daarbij. “Het fascinerende is, dat Wortell op dezelfde manier denkt. Zij zijn in staat buiten de gebaande paden te adviseren over IT in een zorgomgeving. Doordat we dezelfde doelen onderschrijven, raken we een snaar bij de medewerkers van Pameijer.” De zorgverleners zijn razend enthousiast. Alle 2.200 medewerkers worden nu getraind, opdat het systeem op 1 februari 2015 breed uitgerold kan worden. Alblas: “Het is mooi om te zien hoe organisch en intuïtief cliënten met de oplossing kunnen werken. Ze zijn zich geen seconde bewust van de onderliggende techniek – en zo is het goed.”
